استارت آپ حمل و نقل عمومی (نسخه 2)

یکی از وظایف مهندس را بهینه سازی میدونم. اینکه در یک سیستم با امکانات موجد بشه از بیشینه ظرفیت استفاده کرد و در جهت رشد بهره وری و کارآیی گام برداشت. برای همین نسخه پیشرفته تر "استارت آپ در زمینه حمل و نقل عمومی" را میخوام مطرح کنم. 
این استارت آپ تجهیز جدید و هزینه خاص اضافه ای برای نصب روی هر اتوبوس نمی خواهد. کافی است یک اپ برنامه نویسی شود که راننده های اتوبوس دارای گوشی هوشمند به دیتابیس آن وصل باشند. بنابراین موقعیت لحظه ای اتوبوس های هر خط مشخص است. با توجه به اینکه در شهرها از بلیت الکترونیک استفاده می شود، حتی امکان مشخص کردن تعداد مسافران هر اتوبوس در هر لحظه هم وجود دارد. 
بنابراین کاربر، مبدا و مقصد را مشخص می کند و کار این اپ، پیشنهاد دادن یکی یا دو روش برای رسیدن به مقصد است. مثلا اپ به کاربر می گوید ابتدا تا ایستگاه اتوبوس پیاده روی کن. حدود 5 دقیقه دیگر اتوبوس خط ایکس میرسد. سوار شو، فلان ایستگاه پیاده شو و اتوبوس بعدی و ... 
درخصوص مدل درآمدی و قیمت گذاری گستره وسیعی از انتخابها وجود دارد که پس از مشخص شدن جزییات کار و کسب میتوان درآن خصوص تصمیم گیری کرد. نکته اینجاست که مسیری که تاکسی های اینترنتی به عنوان نمونه 50 هزار تومان می گیرند، به این روش شاید 5 هزار تومان هزینه بلیت اتوبوس شود و با داده های کلیدی در اختیار کاربر، به نظر حاضر باشد حدود 10 هزار تومان به این اپ بپردازد. چون باز هزینه یک سوم نمونه تاکسی می شود. 
قطعا این روش تنها در شهرهای بزرگ با بیش از یک میلیون جمعیت توجیه دارد. نکته دیگر رقابت تاکسی های اینترنتی با این اپ هست. هرچند معتقدم آسیب جدی به بازار و درآمد آنها وارد نمی کند و اتفاقا با کاهش ترافیک و آلودگی، تا حدودی به بهبود کار و کسب آنها کمک کند. فکر نکنم چنین بیزینسی در دنیا وجود داشته باشد!

استارت آپ در زمینه حمل و نقل عمومی

تا سه ماه پیش می تونستم گه گداری از تپ سی یا اسنپ استفاده کنم ولی تازگی ها قیمت هاشون عجیب رفته بالا! برای همین توفیق اجباری داشتم که بیشتر سوار اتوبوس بشم. ولی این مورد همیشه منو آزار میده چرا ده ثانیه دیر به اتوبوس رسیدم یا چرا باید بیست دقیقه وایسم تا اتوبوس بعدی بیاد. این بود که همون لحظات این ایده استارت آپ اتوبوسی به ذهنم رسید.

داستان خیلی ساده است. کافی است یک ردیاب مشابه این شرکت ردیاب ایده آل روی اتوبوسها نصب بشه که موقعیتشون را به صورت زنده نشون بده. بعد افرادی که توی یه ایستگاه یا نزدیک اون ایستگاه هستن یک خط اتوبوس مشخص را درخواست میکنن و میبینن که این اتوبوس مثلا حدود 5 دقیقه باهاشون فاصله داره. شرکت سازنده میتونه حق اشتراک ماهانه به مشتریان بفروشه یا اینکه بر مبنای اطلاعات درخواستی هزینه مشخص کنه.

جالب اینجاست که فقط مسافران از این استارت آپ سود نمی برند، بلکه میتونه خیلی برای خود شرکت واحد حیاتی باشه. چون در هرزمان، مکان هر اتوبوس را داره، بنابراین طبق قانون فیزیک میتونه سرعت و شتاب اتوبوس را دربیاره. درنتیجه میتونه بفهمه که راننده یه جاهایی خیلی گاز را فشرده که موجب استهلاک و افزایش هزینه میشه یا سرعت غیرمجاز داشته. پس مشتری دوم این استارت آپ خود شرکت واحد اتوبوسرانی هست. 

باتوجه به گران شدن قطعات و خود اتوبوس، به نظر این طرح توجیه اقتصادی داره. نمی دونم کسی در دنیا چنین طرحی دیده. البته شاید تپ سی و اسنپ از این طرح خیلی خوششون نیاد و یه جورایی رقیبشون بشه. از طرفی هم ممکنه اگه خوب پیش بره یکی از این شرکتها، این استارت آپ را بخرن. 

 

 

ثبت الگوی رانندگی راننده اتوبوس های شهری و پارامترهای مربوط به آن

سوار اتوبوس شهری بودم. به این فکر افتادم که بد رانندگی کردن راننده اتوبوس چقدر بر استهلاک اتوبوس تاثیرگذار است. ابعاد اجتماعی و فرهنگی و قانونی قضیه به کنار. انسان زمانی که چشمی بالای سر خود نبیند قطعا سرکشی می کند در هر جایگاه و مقامی. 

با این سامانه بلیت الکترونیکی که برای اتوبوس های درون شهری راه افتاده، خیلی از مشکلات حل شده و خیلی دیگر با همین سامانه و اندکی شعور مدیریت قابلیت حل دارد. از مشکلات حل شده می توان به نبود پول خرد و مکانیزه شدن ساعات کاری راننده ها دونست. از اونطرف در این سامانه اطلاعات خام زیادی ذخیره میشه که با تحلیلشون خیلی اطلاعات زیادی میشه به دست آورد تا سیستم حمل و نقل عمومی را بهینه و کارآمد کرد. از جمله می توان ساعات شلوغی را مشخص کرد و در آن ساعات اتوبوس پشتیبان درنظر گرفت. 

ایده ای که بنده به ذهنم رسید این هست که الگوی رانندگی هر راننده ثبت شود. بدین صورت که مسافت، سرعت و شتاب با همین سنسورهای موجود قابلیت ثبت دارد. اما پیشنهاد من اعمال سنسورهایی برای اندازه گیری آلودگی و لنت ترمز نیز هست. با ثبت این موارد می توان یک الگوی شهری رانندگی هر شهر یا هر خط اتوبوس را درآورد و هنگام تست تئوری و تجربی هر اتوبوس، این الگو اعمال شود و پارامترهای مربوط به دست آید. ممکن است یک اتوبوس با این سیستم موتوری برای لندن مناسب باشد ولی برای ایران نه. نکته دو آموزش رانندگان به استفاده از الگوی رانندگی بهینه و تشویق رانندگانی که از این الگوی پیشنهادی استفاده می کنند. 

اینگونه در دوبحث مادی و غیرمادی پیشرفت قابل ملاحظه ای صورت می گیرد. بحث مادی شامل کاهش مصرف سوخت، کاهش تولید آلاینده ها، کاهش استهلاک اتوبوس و تعمیرات مربوطه می شود. در بحث غیرمادی می توان به کاهش بیماری های مربوط به آلودگی، راحتی مسافران و جلب اعتماد عمومی اشاره کرد.

من مطمئنم اگر حمل و نقل عمومی به نحو درست به بخش خصوصی واگذار می شد، با توجه به محدودیت منابع قطعا سراغ این موضوع می رفتند و نتیجه خوبی به دست می آمد.